Văn hóa Hàn Quốc có những ảnh hưởng nào đến dịch thuật tiếng Hàn? Thách thức trong dịch thuật không chỉ nằm ở từ vựng hay ngữ pháp mà còn là văn hóa bản địa vì ngôn ngữ chính là tấm gương phản chiếu đầu tiên của văn hóa. Thế nên, để dịch thuật tiếng Hàn chuẩn xác, tạo ra bản dịch chất lượng và phù hợp với văn hóa của ngôn ngữ đích, dịch giả phải am hiểu về những văn hóa và truyền thống đặc sắc của Hàn Quốc.
Bất kỳ dân tộc nào trên thế giới đều có truyền thuyết và thần thoại lập quốc hấp dẫn và ly kỳ với tinh thần tự tôn dân tộc, lòng biết ơn và sự nhận thức về cội nguồn đất nước. Hàn Quốc là một trong những quốc gia sở hữu nhiều truyền thuyết và thần thoại lập quốc khác nhau. Trong đó, quan trọng và lâu đời nhất phải kể đến huyền thoại Dangun, đây là vị vua đầu tiên gây dựng nên nhà nước Choson vào năm 2333 TCN.
Bên cạnh đó, Hàn Quốc là đất nước sở hữu bức tường thành đồ sộ về truyền thuyết dân gian. Để lưu giữ vẻ đẹp văn học dân gian đất nước, các nhà biên kịch phim đã lồng ghép yếu tố thần thoại và truyền thuyết tạo nên các kiệt tác điện ảnh ấn tượng và hấp dẫn.
Một số cái tên nổi bật như “Goblin” (Yêu tinh), “My Girlfriend is a Gumiho” (Bạn gái tôi là hồ ly), “The Legend of the Blue Sea” (Huyền thoại biển xanh). Có thể khẳng định, văn học dân gian Hàn Quốc đã khẳng định sức sống mãnh liệt của mình khi trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho các nhà làm phim.
Mặc dù được lấy cảm hứng từ các câu chuyện, nhân vật trong truyền thuyết trong nước, thế nhưng với cốt truyện hấp dẫn, diễn viên xuất sắc và bối cảnh đẹp mắt, thể loại phim Hàn Quốc này vẫn mang đến sức hấp dẫn đặc biệt với công chúng không chỉ trong nước mà trên toàn thế giới. Qua đó, phim ảnh đã mang văn hóa dân gian Hàn Quốc tiếp cận với công chúng trên toàn thế giới.
Truyền thuyết của xứ sở kim chi không những cung cấp điểm tựa để hình dung về chủ thể văn hóa, không gian văn hóa và thời gian văn hóa vào giai đoạn xa xưa của đất nước mà còn thể hiện đậm nét tinh thần dân tộc cũng như sự tự ý thức của dân tộc Hàn Quốc.
Các giá trị truyền thống chính là cánh cửa mở ra ngày hôm nay và tương lai mai sau, vậy nên Hàn Quốc là quốc gia luôn đề cao các giá trị truyền thống trên nhiều khía cạnh. Người Hàn xem trọng các giá trị về gia đình, tôn trọng các bậc tiền nhân cũng như lòng hiếu thảo. Bên cạnh đó, họ cũng không ngừng gìn giữ và phát huy các giá trị truyền thống về tôn giáo, nghệ thuật, kiến trúc, quốc phục và lễ nghi.
Một trong những biểu tượng thể hiện lòng tự hào dân tộc của người Hàn chính là trang phục truyền thống Hanbok. Ngày nay, Hanbok được người Hàn mặc vào hầu hết các ngày lễ truyền thống như một cách để thể hiện niềm tự hào dân tộc và lòng biết ơn đối với tổ tiên.
Không chỉ dừng lại ở việc gìn giữ, người Hàn còn không ngừng phát huy và quảng bá các nét đẹp của văn hóa Hàn thông phim ảnh cổ trang và chương trình truyền hình thực tế. Dù thị trường giải trí của “xứ sở kim chi” cạnh tranh rất khốc liệt, đòi hỏi những đài truyền hình hàng đầu trong nước như KBS, MBC, SBS phải xây dựng màu sắc riêng cho thương hiệu của mình thế nhưng họ đều có một định hướng chung đó chính là quảng bá văn hóa Hàn Quốc.
Điển hình như trong chương trình thực tế Running Man tại Hàn Quốc, ekip đã lồng ghép yếu tố văn hóa tinh tế và thú vị vào từng số ghi hình như trang phục truyền thống Hanbok, nhạc cụ truyền thống, trò chơi dân gian, địa điểm văn hóa lịch sử nhằm mang hình ảnh đất nước Hàn Quốc đến gần hơn với bạn bè quốc tế. Đặc biệt, văn hóa ẩm thực đặc sắc Hàn Quốc cũng là một phần không thể thiếu, các món ăn đặc sắc như Tokbokki, bánh cá, rượu Soju,… liên tục xuất hiện trong nhiều phân cảnh.
Trong dịch thuật, việc hiểu hơn về những giá trị truyền thống đặc sắc của đất nước Hàn Quốc sẽ giúp dịch giả tạo nên những bản dịch chất lượng thể hiện trọn vẹn tinh thần văn hóa của đất nước này. Đồng thời, văn hóa là riêng biệt và đặc trưng, do đó khi chuyển ngữ những văn bản mang đậm nét văn hóa Hàn Quốc, bản địa hóa nội dung phù hợp với nền văn hóa đích là điều cần thiết để bản dịch gần gũi hơn đối với người đọc.
Chaebol là một thuật ngữ được rất nhiều người trên toàn thế giới quan tâm. Chaebol nhằm chỉ đến một nhóm nhà tư bản hoặc doanh nghiệp có quyền lực lớn trong kinh doanh. Tại Hàn Quốc, Chaebol là những tập đoàn lớn của quốc gia có ban điều hành là các thành viên trong gia đình có quan hệ huyết thống với nhau.
Sự ra đời của các Chaebol chính là một niềm tự hào to lớn của xứ sở kim chi. Vào năm 1963, tổng thống Hàn Quốc, ông Park Chung-hee sau khi đắc cử đã nhanh chóng đưa ra kế hoạch phát triển kinh tế Hàn quốc trong 5 năm bằng việc tập trung đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và xây dựng các tập đoàn kinh tế hàng đầu. Sau nhiều năm thực hiện kế hoạch, nhờ vào tinh thần đoàn kết và ý chí vươn lên của dân tộc, Hàn Quốc đã làm nên “kỳ tích sông Hán” khi chứng kiến sự ra đời của các Chaebol.
Ông Lee Byung-chul, người sáng lập tập đoàn Samsung từng phát biểu “Chúng tôi không bán sản phẩm, chúng tôi bán giấc mơ”, câu nói này phần nào thể hiện được tinh thần, ý chí kiên cường và niềm tin với giấc mơ một Hàn Quốc thịnh vượng và phát triển.
Hiện nay, có 5 Chaebol của xứ sở kim chi được công nhận chính là tập đoàn Samsung, tập đoàn Hyundai, tập đoàn SK Group, tập đoàn LG và tập đoàn Lotte với tổng giá trị lên đến 50% thị trường chứng khoán Hàn Quốc. Các Chaebol có ảnh hưởng mạnh mẽ đến mọi mặt của Hàn Quốc như chính trị, kinh tế, chính trị và văn hóa xã hội đồng thời cũng là biểu tượng cho sự phát triển “thần kỳ” của quốc gia này.
Nhắc đến Hàn Quốc không thể không kể đến “cơn sốt” điện ảnh Hàn hay còn gọi là K-drama trên toàn cầu. Chắc hẳn ai cũng từng một lần đắm chìm vào thế giới của những bộ phim của nền điện ảnh hàng đầu khu vực và thậm chí là trên toàn thế giới.
Hầu hết các bộ phim K-drama thường mang đậm yếu tố tình cảm lãng mạn, thế nhưng các nhà làm phim xứ sở kim chi lại có những công thức “chế biến” nguồn nguyên liệu thân thuộc này thành những “món ăn tinh thần” hấp dẫn với nhiều phong cách ấn tượng phim quân đội, phim học đường, phim kinh dị, phim cổ trang hay phim y thuật.
Điển hình là một số bộ phim nhanh chóng chiếm được cảm tình của khán giả toàn cầu như bộ phim “Crash Landing on You” (Hạ cánh nơi anh), “Squid Game” (Trò chơi con mực), “Train To Busan” (Chuyến tàu sinh tử) hay gần đây, tựa phim “Parasite” (Ký sinh trùng) đã xuất sắc đoạt 4 giải Oscar gồm: Phim hay nhất, Đạo diễn xuất sắc, Phim quốc tế xuất sắc và Kịch bản gốc xuất sắc.
K-drama là một trong các chiến lược phát triển văn hóa Hàn quốc trên toàn cầu. Thông qua những bộ phim đặc sắc này, khán giả toàn cầu được tiếp xúc và hiểu nhiều hơn về văn hóa đặc sắc của đất nước này.
Tuy nhiên, sự khác biệt về văn hóa đôi khi lại là trở ngại để khán giả tiếp cận với phim Hàn nói riêng và văn hóa Hàn nói chung. Do đó, bản địa hóa nội dung trong dịch thuật tiếng Hàn sẽ là giải pháp tối ưu nhất giúp cho các bản dịch tiếng Hàn trở nên gần gũi hơn với công chúng ở nền văn hóa của ngôn ngữ đích.
Sức lan tỏa của văn hóa – nghệ thuật đất nước Hàn chính là một chiếc lược dài hạn được đặt nền móng từ việc chăm chút những bộ K-drama. Tuy nhiên, K-pop – âm nhạc Hàn Quốc mới chính là “ngòi châm” tạo nên sự bùng nổ của làn sóng Hallyu (còn gọi là làn sóng văn hóa Hàn Quốc) phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu từ những năm giữa thập niên 2000.
Đặc biệt là cơn sốt toàn cầu “Gangnam Style” của nam ca sĩ PSY đã giúp K-pop khẳng định sức ảnh hưởng đến nền âm nhạc quốc tế. Trải qua quá trình phát triển, hiện nay K-pop đã có vị trí nhất định trên bản đồ âm nhạc thế giới với các nhóm nhạc thần tượng lẫy lừng như nhóm nhạc BTS làm nên kỳ tích khi sở hữu MV ca nhạc “Dynamite” đứng đầu vị trí bảng xếp hạng Billboard Hot 100.
Các nhóm nhạc thần tượng sở hữu lượng Fandom hùng hậu trên toàn thế giới và sức hút của các nhóm nhạc thần tượng chính là động lực thôi thúc họ tìm hiểu về văn hóa Hàn Quốc. Điều này được minh chứng bằng nhận định của ứng dụng học ngôn ngữ Duolingo khi họ khẳng định tiếng Hàn hiện đang là ngôn ngữ có sự phát triển nhanh thứ 2 trên toàn cầu.
Ngoài ra, K-pop không chỉ góp phần quảng bá hình ảnh và văn hóa Hàn đến công chúng toàn cầu mà còn mang đến những nguồn lợi kinh tế rõ rệt cho đất nước.
K-beauty được viết tắt từ Korean Beauty (Sắc đẹp Hàn Quốc), đây là một thuật ngữ đề cập đến ngành công nghiệp làm đẹp tại đất nước này. Không đơn thuần là xu hướng nhất thời, K-beauty chính là những chuẩn mực làm đẹp được đánh giá cao trên thế giới.
K-beauty nổi tiếng với các sản phẩm chăm sóc da với thành phần từ thiên nhiên, tập trung việc mang đến sức khỏe làn da từ sâu bên trong. Vậy nên “làn da thủy tinh” mịn màng, căng bóng đầy sức sống chính là chuẩn mực về một làn da đẹp được giới trẻ tại Hàn Quốc theo đuổi.
Một số hãng mỹ phẩm “Made in Korea” gây tiếng vang trên toàn cầu phải kể đến như thương hiệu 3CE, The Face Shop, Nature Republic, Innisfree,… Các sản phẩm làm đẹp từ Hàn với chất lượng hàng đầu với nhiều phân khúc giá đã đáp ứng nhu cầu làm đẹp của nhiều nhóm khách hàng khác nhau. Do đó, ngày càng nhiều người yêu thích sử dụng các sản phẩm đến từ “xứ sở làm đẹp” này.
Tại Hàn Quốc, có thể khẳng định eSports không chỉ là game, eSport chính là một nét văn hóa đặc sắc. Mặc dù eSports (thể thao điện tử) đã xuất hiện từ năm 1960, Hàn Quốc mới chính là đất nước đưa bộ môn này trở thành một ngành công nghiệp hàng đầu như hiện nay.
Tại Hàn Quốc, eSports được công nhận là một môn thể thao chuyên nghiệp, các game thủ chính là các vận động viên thực sự. Hàng năm có đến hàng chục ngàn người hâm mộ đến xem các cuộc tranh tài eSports yêu thích của họ tại các sân vận động.
Đơn cử như tại “Giải vô địch Liên minh huyền thoại thế giới” được tổ chức tại Seoul vào năm 2014, có đến 40.000 người hâm mộ lấp đầy các hàng ghế khán đài tại trận chung kết huyền thoại.
Sự phát triển văn hóa eSports tại Hàn Quốc đã lan rộng ra các quốc gia trên toàn thế giới như Hoa Kỳ, Trung Quốc và các quốc gia Châu Âu. Đến nay, eSports đã trở thành một nét văn hóa đặc trưng của “xứ sở kim chi”. Thậm chí, khi hỏi bất kỳ một game thủ nào trên thế giới họ đều sẽ biết một điều rằng Hàn Quốc chính là “cái nôi” của bộ môn thể thao hiện đại này.
Sự phát triển mạnh mẽ của văn hóa Hàn chính là một chiến lược toàn diện tạo nên “sức mạnh mềm” của đất nước này. Thành công của văn hóa Hàn Quốc góp phần quan trọng vào những thành tựu mà đất nước này đã đạt được trong hàng thập kỷ qua.
Có thể nói văn hóa Hàn Quốc là sự hòa quyện thú vị giữa truyền thống và hiện đại mang lại sức hút đặc trưng khó có thể tìm thấy ở bất kỳ đâu. Chính vì vậy, làn sóng văn hóa Đại Hàn ngày càng phát triển và lan rộng ra khắp năm châu góp phần thúc đẩy không nhỏ đến sự giao lưu thương mại và văn hóa giữa quốc gia này với thế giới.
Trên hành trình đó, dịch thuật tiếng Hàn đóng vai trò là một chiếc cầu ngôn ngữ vững chãi kết nối xuyên biên giới giúp từng bước hội nhập giữa Hàn Quốc và mọi quốc gia trở nên dễ dàng. Mong bài viết trên đã mang lại những góc nhìn mới mẻ về truyền thống và văn hóa Hàn Quốc đến quý độc giả.
Khám phá thêm nhiều bài viết thú vị về văn hóa, ngôn ngữ và dịch thuật tại Translation Times!
