Dịch thuật Pháp lý

Ngôn ngữ pháp lý sử dụng các thuật ngữ chuyên môn và lối hành văn riêng trong ngành luật. Ngôn ngữ pháp lý khác với ngôn ngữ giao tiếp hằng ngày do có những đặc trưng như độ chính xác, tính chuyên môn và cấu trúc trang trọng.
ㅤㅤLấy ví dụ từ Tiếng Anh pháp lý.
ㅤㅤLà một nhánh của ngôn ngữ pháp lý, tiếng Anh pháp lý mang những đặc trưng riêng, khác với cách sử dụng tiếng Anh thông thường. Một số đặc trưng đáng chú ý đến từ tần suất sử dụng thường xuyên của:
•  Các từ phổ biến được dùng với nghĩa không phổ biến: Tiếng Anh pháp lý thường sử dụng các từ ngữ phổ biến với ý nghĩa pháp lý khác với nghĩa thông thường. Ví dụ: từ action (hành động) có thể dùng để đề cập tới vụ kiện, trong khi đó từ party (bữa tiệc) nghĩa là bên ký kết hợp đồng hoặc bên đương sự và từ virtue (đức hạnh) trong cụm by virtue of (dựa theo) có nghĩa là hiệu lực hoặc quyền hạn.
•  Các từ tiếng Anh thời cổ đại và trung đại: Tiếng Anh pháp lý chứa một lượng lớn từ tiếng Anh cổ đại và trung đại, thường sử dụng trong thuật ngữ pháp lý. Điều này xuất phát từ các hệ thống pháp lý trong lịch sử, nhằm mục đích duy trì tính thống nhất trong ngôn ngữ. Một số ví dụ bao gồm những từ như aforesaid, forthwith, từ có tiền tố here- như hereafter (dưới đây, sau đây), herein (ở đây), hereof (trong văn bản này); và tiền tố there-như thereabout (gần đó), thereafter (sau khi) và thereat (tại thời điểm đó).
•  Các từ và cụm từ Latin: Tiếng Latin từ lâu đã trở thành ngôn ngữ chung trong ngành luật và có sức ảnh hưởng lớn đối với tiếng Anh pháp lý. Các thuật ngữ và cụm từ tiếng Latin được sử dụng nhằm đảm bảo độ chính xác và ngắn gọn, đồng thời thường mang ý nghĩa pháp lý đã được thống nhất từ trước. Ví dụ: các từ như affidavit (bản tuyên thệ), alias (bí danh), alibi (bằng chứng ngoại phạm) và bona fide (thiện ý, trung thực) đã được chấp nhận và sử dụng rộng rãi, trở thành một phần không thể thiếu trong tiếng Anh pháp lý.
•  Biện pháp diễn đạt trang trọng: Tiếng Anh pháp lý áp dụng nhiều phương pháp khác nhau để tạo ra tính trang trọng. Điều này thể hiện qua tần suất sử dụng thường xuyên các câu từ mang sắc thái trang nghiêm từ các thời kỳ trước, như là dùng approach the bench (tiếp cận thẩm phán) thay vì come here (đến đây) hoặc dùng uyển ngữ như the deceased (người đã khuất) và decedent (người quá cố).
•  Diễn đạt gián tiếp: Diễn đạt gián tiếp là một đặc trưng cơ bản của ngôn ngữ pháp lý, sử dụng cách nói vòng quanh, không đi thẳng vào vấn đề. Cách nói này sử dụng nhiều từ dư thừa nhằm diễn giải một ý tưởng có thể được truyền đạt một cách ngắn gọn hơn. Một số ví dụ có thể kể đến như việc dùng cụm từ at a later time thay vì later (sau đó), during such time as thay vì while (trong khi), in the event that thay vì if (nếu) và in close proximity to thay vì near (gần).
•  Lối viết khách quan: Tuỳ vào bên đại diện mà luật sư thường tận dụng các đặc trưng ngôn ngữ nhằm giảm sự chú ý vào danh tính và chú trọng vào hành vi của thân chủ, tuy nhiên chiến thuật này có thể khiến ngôn ngữ trở nên khó hiểu. Phong cách viết mang tính khách quan này thường xuyên sử dụng thể bị động và đại từ chuyên biệt. Câu bị động đóng vai trò quan trọng trong ngôn ngữ pháp lý, có xu hướng bị lạm dụng trong nhiều loại văn bản pháp lý.
ㅤㅤLoại bỏ các đại từ nhân xưng là một đặc điểm nổi bật khác thường được các thẩm phán sử dụng nhằm đưa ra quyết định khách quan nhất. Di chúc bằng văn bản thường tránh dùng ngôi thứ hai, thay vào đó, nội dung được diễn đạt qua ngôi thứ nhất số ít. Ngôi thứ hai cũng không được sử dụng khi văn bản không đưa ra mệnh lệnh hoặc cảnh báo trực tiếp, cũng như khi các quy tắc pháp lý cần được thể hiện khách quan hơn.
ㅤㅤDo đó, các văn bản pháp lý chủ yếu sử dụng ngôi thứ ba số ít và ngôi thứ ba số nhiều. Các cách diễn đạt như everybody hay everyone (mọi người) và every person (mỗi người) mang hàm ý rằng điều khoản được áp dụng cho mọi trường hợp, trong khi đó, no one và nobody (không một ai) được sử dụng cho các lệnh cấm. Mục đích là để nhấn mạnh sự công bằng trong luật pháp, tuy khái quát hóa như vậy có thể dẫn đến mơ hồ về ý nghĩa.
ㅤㅤNhững đặc trưng ngôn ngữ pháp lý nêu trên tạo ra thách thức lớn trong việc dịch thuật văn bản pháp luật. Biên dịch viên cần phải điều chỉnh các cấu trúc câu phức tạp, truyền đạt nhiều tầng lớp nghĩa, kết hợp những từ ngữ cổ xưa và truyền tải các khái niệm pháp lý một cách chính xác. Những đặc trưng của ngôn ngữ pháp lý đòi hỏi dịch giả phải sở hữu chuyên môn trong cả lĩnh vực pháp lý và ngôn ngữ, tốt nhất là nên có vốn hiểu biết sâu rộng về các hệ thống pháp luật liên quan.

ㅤㅤDịch sai hợp đồng và văn bản pháp lý
ㅤㅤChỉ một sơ sót hoặc lỗi dịch sai trong tài liệu pháp lý cũng có thể gây ra tổn thất lớn lao. Trong hợp đồng, một từ dịch sai hoặc dịch thiếu có thể trì hoãn cả quá trình hoàn tất thủ tục, hoặc thậm chí là vô hiệu hoá thoả thuận, gây tổn thất về mặt tài chính và có nguy cơ dẫn đến kiện tụng. Ví dụ: Trong một giao dịch bất động sản, một lỗi dịch sai các dữ liệu nhà đất có thể khiến thỏa thuận không thành, gây ra những thiệt hại về kinh tế cho cả người mua và người bán. Tương tự, trong đơn xin nhập cư, dịch sai thông tin quan trọng có thể khiến hồ sơ bị từ chối, ảnh hưởng đến cơ hội cư trú tại một quốc gia và gây gián đoạn sự nghiệp hoặc đời sống riêng tư của một cá nhân.
ㅤㅤDịch sai tại Tòa án
ㅤㅤDịch sai trong các thủ tục tố tụng tòa án, chẳng hạn như dịch sai bằng chứng hoặc lời khai của nhân chứng, có thể ảnh hưởng đáng kể đến kết quả xét xử. Lỗi dịch sai còn có thể được xem là một lỗi về chứng cứ, xâm phạm các quyền theo hiến pháp của một chủ thể và có thể dẫn đến xét xử sai hoặc yêu cầu kháng cáo.
ㅤㅤVào năm 2020, bà Leyla Güven, chính trị gia người Kurd, bị tòa án Thổ Nhĩ Kỳ kết án 22 năm tù về tội khủng bố. Sau khi bị bắt giữ vào năm 2018 và tuyệt thực trong vòng 80 ngày trong trại giam, bà được trả tự do vào năm 2019 dưới sự kiểm soát của cơ quan tư pháp.
ㅤㅤTrong phiên tòa xét xử vụ án lần thứ hai vào ngày 9 tháng 2 năm 2022, bà Güven đã bày tỏ quan ngại của mình về tính chính xác của phần dịch thuật trong bản ghi âm các bài phát biểu của bà bằng tiếng Kurd. Bà cho rằng bản dịch có rất nhiều lỗi. Nhận thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề này, thẩm phán đã cho phép bà có thêm thời gian để chuẩn bị bào chữa. Phiên xét xử được dời lại vào ngày 11 tháng 4 năm 2022, chất lượng bản dịch bằng chứng lần này sẽ đóng vai trò không nhỏ trong việc quyết định tương lai bà Güven.
ㅤㅤVi phạm quyền hợp pháp
ㅤㅤSử dụng bản dịch pháp lý không đáng tin cậy có thể dẫn đến vi phạm quyền của người bị tình nghi.
ㅤㅤVào tháng 2 năm 2020, tại bang Pennsylvania, hạ sĩ Mark Conrad đã yêu cầu dừng kiểm tra phương tiện của Ramirez Mendoza. Lúc này, hạ sĩ Conrad muốn yêu cầu khám xét chiếc xe khả nghi. Ông đã dùng ứng dụng Google Dịch trên điện thoại của mình thay vì sử dụng một nguồn dịch thuật uy tín. Tuy nhiên, video ghi lại cuộc nói chuyện của hai người được mang ra xem xét trước tòa, cho thấy rằng Google Dịch đã dịch sai câu hỏi của hạ sĩ Conrad và chuyển câu hỏi của ông thành một câu khẳng định.
ㅤㅤLỗi dịch sai này trở thành bằng chứng quan trọng trong vụ án, vì cách dịch khẳng định nói trên đã gây ra cảm giác cưỡng ép, khiến Ramirez Mendoza không thể tự nguyện chấp nhận quy trình khám xét. Trong những tình huống như vậy, cán bộ thi hành pháp luật nên sử dụng các bản dịch mẫu đơn ủy quyền đã thông qua kiểm duyệt và được in sẵn để đảm bảo truyền đạt thông tin chính xác và tránh xâm phạm quyền lợi của người bị tình nghi. Việc sử dụng các nguồn dịch thuật không đáng tin cậy để khiến người bị tình nghi chấp thuận hợp tác có thể xâm phạm quyền lợi của họ, ngay cả khi họ hiểu được hành động của cán bộ.
ㅤㅤBẽ mặt quốc gia và vấn đề chính sách
ㅤㅤLỗi dịch thuật trong các văn bản mang tầm ảnh hưởng lớn có thể gây bẽ mặt quốc gia và ảnh hưởng nghiêm trọng đến vấn đề chính sách. Vào năm 2011, Hàn Quốc phải chịu sự bẽ mặt trước toàn thế giới do hiệp định thương mại tự do của quốc gia này gặp phải vô số lỗi dịch thuật. Ngạc nhiên hơn là trong phiên bản hiệp định thứ hai được trình bày trước công chúng cũng lại có đến 207 lỗi dịch thuật mới. Trước đó cũng đã có một cuộc rà soát ghi nhận nhiều sai sót về dịch thuật, khiến Bộ Ngoại giao và Thương mại phải công khai xin lỗi về sự cố dịch thuật này.
ㅤㅤNhững lỗi dịch thuật nêu trên dẫn đến hậu quả cực kỳ nghiêm trọng. Trước tiên, việc thu hồi bản dịch đã làm trễ tiến độ ký kết hiệp định dự kiến. Sự trì hoãn này không chỉ cản trở tiến độ hoàn thành hiệp định mà còn dẫn đến tình trạng mất ổn định và ảnh hưởng đến quan hệ thương mại giữa Hàn Quốc và các đối tác thương mại.
ㅤㅤNgoài ra, các lỗi dịch thuật còn ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế và thị trường lao động. Bản dịch thiếu sót dẫn đến nguy cơ mất việc làm và cơ hội kinh doanh, do sự sai sót trong bản dịch ảnh hưởng đến tính minh bạch và khả năng thi hành hiệp định thương mại. Hậu quả là các công ty phụ thuộc vào hiệp định đều bị ảnh hưởng, gặp phải không ít hạn chế về kế hoạch phát triển và mở rộng ra thị trường quốc tế.
ㅤㅤHơn nữa, vụ việc đã thúc đẩy chính quyền của đất nước này phải thay đổi một vài chính sách. Các lỗi dịch thuật nêu trên cho thấy cần có sự cải thiện trong quy trình dịch thuật và kiểm soát chất lượng. Do đó, đối với các văn bản pháp lý quan trọng, cần phải kiểm định lại quy trình dịch thuật, áp dụng các biện pháp nghiêm ngặt hơn và nâng cao độ chính xác cũng như độ tin cậy của các bản dịch.
ㅤㅤLỗi dịch thuật trong lĩnh vực pháp lý có thể gây ra những hệ quả nghiêm trọng. Một bản dịch pháp lý chính xác và đáng tin cậy có vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo sự công bằng, bảo vệ quyền hợp pháp, giữ vững các mối quan hệ ngoại giao và duy trì tính minh bạch của hệ thống pháp luật. Để tránh những rủi ro tiềm ẩn từ lỗi dịch thuật trong bối cảnh pháp lý, cần phải chú ý kỹ lưỡng từng chi tiết và nắm vững kiến thức chuyên môn. Các bên liên quan nên phối hợp với những đối tác dịch thuật đáng tin cậy.

ㅤㅤBảo vệ dữ liệu cá nhân
ㅤㅤGiấy tờ pháp lý có thể bao gồm thông tin nhận dạng cá nhân (PII), chẳng hạn như tên, địa chỉ, hồ sơ tài chính và các thông tin nhạy cảm khác. Dịch giả cần cẩn thận tuyệt đối khi xử lý các thông tin này để tránh việc truy cập trái phép, xâm phạm hoặc sử dụng thông tin sai mục đích. Tôn trọng các điều luật và quy định về quyền riêng tư, chẳng hạn như Quy định Chung về Bảo vệ Dữ liệu (GDPR) là yếu tố thiết yếu để đảm bảo dữ liệu cá nhân được bảo mật trong suốt quá trình dịch thuật.
ㅤㅤBảo vệ đặc quyền luật sư – thân chủ
ㅤㅤCác tài liệu pháp lý thường chứa những thông tin về quyền lợi và mang tính bảo mật giữa luật sư và thân chủ. Dịch giả chuyên ngành pháp lý cần phải tuân thủ những chính sách nghiêm ngặt để bảo mật dữ liệu. Bảo vệ đặc quyền lợi luật sư – thân chủ giúp đảm bảo thông tin nhạy cảm luôn được an toàn và khách hàng có thể yên tâm rằng các cuộc trao đổi cũng như vấn đề pháp lý của họ luôn được bảo mật.
ㅤㅤBảo mật thông tin thủ tục tố tụng tòa án
ㅤㅤTính chính xác và bảo mật trong dịch thuật pháp lý là cực kỳ quan trọng trong việc duy trì tính minh bạch của thủ tục tố tụng tòa án. Dịch giả làm việc với các tài liệu tòa án, lời khai của nhân chứng hoặc bằng chứng cần bảo mật những thông tin nhạy cảm này để tránh xảy ra vấn đề thiên vị, can thiệp thái quá hoặc dàn xếp. Không bảo mật hiệu quả có thể ảnh hưởng đến tính công bằng và độ tin cậy của các thủ tục tố tụng tòa án.
ㅤㅤNhư vậy, bảo mật thông tin và quyền riêng tư là những yếu tố tối quan trọng trong dịch thuật pháp lý. Lựa chọn đơn vị dịch thuật sử dụng nền tảng bảo mật và các biện pháp khắt khe để lưu trữ thông tin an toàn và tăng cường tính minh bạch là điều cần thiết nhằm bảo vệ thông tin nhạy cảm, tuân thủ các quy định pháp lý, đáp ứng các tiêu chuẩn chuyên môn, xây dựng niềm tin và giảm thiểu rủi ro trách nhiệm pháp lý.