Dịch thuật sáng tạo và dịch thuật thông thường nghe có vẻ không có nhiều khác biệt. Tuy nhiên, hai loại hình dịch thuật này áp dụng cho những lĩnh vực có đặc thù khác nhau. Nếu không nắm rõ mục đích, ngữ cảnh cụ thể thì việc dịch thuật không thể nào truyền tải hết thông điệp.
Dịch thuật sáng tạo (creative translation, hay transcreation) là phương pháp mới, bao gồm việc chuyển ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, kết hợp kỹ năng dịch thuật và tư duy sáng tạo. Việc chuyển ngữ vẫn đảm bảo bối cảnh, giọng điệu và cảm xúc của văn bản nguồn. Dịch thuật sáng tạo giúp cho người đọc trải nghiệm cảm xúc nguyên vẹn như đọc văn bản gốc.
Ban đầu, dịch thuật sáng tạo ra đời nhằm phục vụ cho ngành Marketing. Dịch thuật sáng tạo chuyển ngữ chính xác cảm xúc và ý nghĩa thông điệp của doanh nghiệp với người bản địa.
Dịch thuật sáng tạo và dịch thuật thông thường đều là hiểu là hình thức chuyển ngữ. Tuy nhiên, phương pháp dịch sáng tạo thường phổ biến trong ngành sáng tạo như: dịch lời bài hát, tác phẩm văn học, lời thoại phim, quảng cáo… Những nội dung này khi dịch sang ngôn ngữ khác phải đảm bảo truyền đạt đúng cảm xúc, ngụ ý của tác giả.
Người dịch phải khéo léo vận dụng khả năng từ vựng để không làm mất đi cảm hứng của tác phẩm. Việc chuyển ngữ sẽ tái tạo lại giọng điệu, ý nghĩa của văn bản gốc mà vẫn có cảm xúc tương tự bản gốc.
Dịch thuật sáng tạo và dịch thuật thông thường đều hướng tới việc chuyển ngữ nhưng không làm thay đổi thông điệp ban đầu. Dịch thuật thông thường sẽ bắt đầu với văn bản gốc còn dịch thuật sáng tạo sẽ được bắt đầu với định hướng sáng tạo. Dịch giả là cầu nối kết hợp giữa kỹ năng biên dịch và kỹ năng sáng tạo.
Những chuyên gia dịch sáng tạo không những thông thạo về ngôn ngữ mà còn phải hiểu được linh hồn tác phẩm. Người dịch có thể sáng tạo về từ ngữ để có thể truyền đạt được đúng ngữ điệu và bản chất của văn bản.
Sự khác biệt giữa dịch thuật sáng tạo và dịch thuật thông thường có thể dựa vào 5 điểm sau:
Tuỳ theo lĩnh vực mà dịch giả sử dụng phương pháp dịch thuật phù hợp. So với dịch thông thường, dịch sáng tạo được áp dụng cho những lĩnh vực có đặc thù về sáng tạo. Đối với các tác phẩm văn thơ, lời bài hát, các mẫu quảng cáo khi sử dụng dịch thuật phải áp dụng phương pháp sáng tạo.
Lĩnh vực văn hoá nghệ thuật, sáng tạo đòi hỏi ngôn từ truyền tải phải giữ nguyên vẹn cảm xúc và ý nghĩa. Chính vì thế mà dịch sáng tạo có thể tự do sáng tạo từ ngữ nhưng vẫn tạo được hiệu ứng như văn bản nguồn.
Sự khác biệt giữa dịch thuật sáng tạo và dịch thuật thông thường cũng phụ thuộc vào kỹ năng viết của từng dịch giả. Yêu cầu một dịch giả sáng tạo là phải có kỹ năng ở hai lĩnh vực biên dịch và sáng tạo. Ngoài sự am hiểu ngôn từ, ngành nghề thì kỹ năng viết giúp dịch giả sáng tạo nhưng không vượt quá khuôn khổ bản gốc.
Dịch giả phải nắm kỹ thuật và phương pháp dịch nhằm tái tạo một bản dịch có ngữ điệu và ý nghĩa như ban đầu. Để bản dịch tự nhiên và trôi chảy, người dịch phải vận dụng khả năng viết và cân nhắc các khía cạnh khác nhau. Đôi khi biên dịch viên có thể cần tạo ra một từ vựng mới để thu hút người đọc.
Tùy theo sắc thái văn hoá và chuẩn mực xã hội của mỗi quốc gia mà dịch sáng tạo phải điều chỉnh để phù hợp. Ở đất nước có nền văn hoá đa sắc tộc, tinh thần tự do thì ngôn từ có thể phóng khoáng hơn. Tuy nhiên, ở những nền văn hoá có những tín ngưỡng riêng thì ngôn ngữ sáng tạo nên bám sát vào ngữ cảnh.
Yếu tố văn hoá cũng thể hiện ở từng thế hệ của mỗi quốc gia khác nhau. Thế hệ gen X, gen Y sẽ không hiểu được ngôn ngữ của thế hệ gen Z. Sự đa dạng và mới mẻ trong từ vựng cần được cập nhật thường xuyên để áp dụng cho bản dịch sáng tạo.
Dịch thuật sáng tạo và dịch thuật thông thường khác nhau về độ chính xác của văn bản nguồn và bản dịch. Các lĩnh vực như: dịch thuật công chứng, dịch thuật y khoa, dịch thuật pháp lý, dịch thuật tài liệu kỹ thuật đòi hỏi bản dịch phải chính xác hoàn toàn về ý nghĩa và ngôn từ.
Đối với dịch sáng tạo, bản dịch vẫn được hiểu đúng về ý nghĩa nhưng ngôn ngữ có thể linh hoạt hơn. Người đọc sẽ không bị cảm giác quá khô khan, vẫn cảm nhận được cảm xúc của ngôn từ.
Một yếu tố làm nên sự khác biệt giữa dịch thuật sáng tạo và dịch thuật thông thường là chi phí dịch thuật. Đối với dịch sáng tạo mức độ phức tạp cao hơn. Ngoài yếu tố ý nghĩa bản gốc thì phải linh hoạt trong việc sử dụng ngôn ngữ.
Bản dịch sáng tạo cũng được dịch từ các chuyên gia dịch thuật có am hiểu trong ngành. Chính vì vậy mà chi phí cho bản dịch sáng tạo luôn có sự chênh lệch so với bản dịch thông thường.
Dựa vào sự khác biệt của dịch thuật sáng tạo và dịch thuật thông thường để xác định văn bản cần dịch theo loại nào. Tuy nhiên, cũng phải dựa vào lĩnh vực và mục đích của tài liệu để lựa chọn phù hợp.
Thao & Co. hỗ trợ tư vấn và cung cấp đa dạng các lựa chọn dịch vụ dịch thuật sáng tạo phù hợp với mọi nhu cầu. Trước khi dịch thuật Thao & Co. tìm hiểu về thị trường mục tiêu, những sắc thái ngôn ngữ, các yếu tố văn hóa nhằm tạo nên sự khác biệt và mang lại giải pháp phù hợp cho doanh nghiệp.
Hiện nay rất nhiều công ty dịch thuật sáng tạo ra đời tuy nhiên về mức độ uy tín và chất lượng mỗi nơi cũng khác nhau. Vì vậy doanh nghiệp khi lựa chọn đơn vị dịch thuật cần chú ý các điều sau:
Thao & Co. mang đến bản dịch sáng tạo truyền tải thông điệp và giọng điệu của văn bản nguồn. Với khả năng ngôn ngữ linh hoạt tạo được chất riêng, các chuyên gia dịch thuật sáng tạo tại Thao & Co. giúp làm nên chiến dịch thành công cho thương hiệu. Khi khách hàng có yêu cầu, trước khi đi vào dịch sáng tạo, Thao & Co. hợp tác với các công ty nghiên cứu thị trường để thấu hiểu người tiêu dùng.
Tuỳ theo lĩnh vực và nhu cầu của doanh nghiệp, Thao & Co. sẽ lên danh sách từ vựng và thuật ngữ liên quan để phục vụ cho việc dịch thuật. Các chuyên gia dịch thuật có kiến thức và chuyên môn sẽ khéo léo truyền tải các thông điệp, mang lại bản dịch tạo được tiếng vang về mặt ngôn ngữ nhưng vẫn giữ vững bản sắc thương hiệu.
Qua bài viết, Thao & Co. mong muốn giúp quý vị hiểu được dịch thuật sáng tạo là gì, cũng như sự khác biệt giữa dịch thuật sáng tạo và dịch thuật thông thường để có thể lựa chọn loại hình dịch vụ phù hợp. Nếu quý vị vẫn còn phân vân, đừng ngại liên hệ ngay với Thao & Co. trên trang Nhận báo giá của chúng tôi để được hỗ trợ tư vấn dịch vụ dịch thuật sáng tạo miễn phí!
